ทฤษฎีการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้

ทฤษฎีการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้

จัดทำโดย นายศุภกร บุญรัตน์ประพันธ์ รหัสนักศึกษา 593050194-6

1. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม

                  ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยมเน้นการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นโดยอาศัย ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งเร้า (Stimulas) และ การตอบสนอง (Response) โดยอินทรีย์จะต้องสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งเร้าและ การตอบสนองอันนำไปสู่ ความสามารถในการแสดงพฤติกรรม คือการเรียนรู้นั่นเอง ผู้นำที่สำคัญของ กลุ่มนี้ คือ พาฟลอฟ (Ivan Pavlov) ธอร์นไดร์ (Edward Thorndike) 

และสกินเนอร์(B.F.Skinner)                                                                                                                

ความคิดพื้นฐานของทฤษฎีกลุ่มพฤติกรรมนิยม

1.พฤติกรรมทุกอย่างเกิดขึ้นโดยการเรียนรู้และสามารถจะสังเกตได้                                       

2.พฤติกรรมแต่ละชนิดเป็นผลรวมของการเรียนที่เป็นอิสระ

3.แรงเสริม (Reinforcement) ช่วยทำให้พฤติกรรมเกิดขึ้นได้

ภาพทฤษฎีการเรียนรู้การวางเงื่อนไขแบบคลาสสิคของพาฟลอฟ

                    

2. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพุทธิปัญญานิยม

                กลุ่มพุทธิปัญญา ให้ความสนใจเกี่ยวกับกระบวนการคิด การให้เหตุผลของผู้เรียน ซึ่งแตกต่างจากทฤษฎีการเรียนรู้ของกลุ่มพฤติกรรมนิยม (Behaviorism) ที่มุ่งเน้นพฤติกรรมที่สังเกตได้เท่านั้น โดยมิได้สนใจกับกระบวนการคิดหรือกิจกรรมทางสติปัญญาของมนุษย์ (Mental activities) ซึ่งเป็นสิ่งที่นักจิตวิทยากลุ่มพุทธิปัญญาตระหนักถึงความจำเป็นที่จะต้องศึกษากระบวนการดังกล่าวเป็นสิ่งที่ไม่สามารถสังเกตได้ โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ พุทธิปัญญา (Cognitive) เป็นการให้ความสำคัญในการศึกษาเกี่ยวกับ ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสิ่งเร้าภายนอก (ส่งผ่านโดยสื่อต่างๆ) กับสิ่งเร้าภายใน ซึ่งได้แก่ ความรู้ความเข้าใจ หรือ กระบวนการรู้-คิด หรือกระบวนการคิด(Cognitive process)ที่ช่วยส่งเสริมการเรียนรู้

ภาพเปรียบเทียบทฤษฎิการเรียนรู้กลุ่มพุทธิปัญญานิยมกับกลุ่มพฤติกรรมนิยม

3. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มคอนสตรัคติวิสต์

        ทฤษฎีที่นำมาเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างความรู้ของผู้เรียน คือ ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์  (Constructivist Theory) เป็นทฤษฎีที่ว่าด้วยการสร้างความรู้ของผู้เรียน ซึ่งถ้าพิจารณาจากรากศัพท์ “Construct” แปลว่า “สร้าง” โดยในที่นี้หมายถึงการสร้างความรู้โดยผู้เรียนนั่นเอง

ทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ เชื่อว่า การเรียนรู้ หรือการสร้างความรู้ เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในของผู้เรียน โดยที่ผู้เรียนเป็นผู้สร้างความรู้ โดยการนำประสบการณ์หรือสิ่งที่พบเห็นในสิ่งแวดล้อมหรือสารสนเทศใหม่ที่ได้รับมาเชื่อมโยงกับ ความรู้ความเข้าใจที่มีอยู่เดิม มาสร้างเป็น ความเข้าใจของตนเอง หรือ เรียกว่า โครงสร้างทางปัญญา (Cognitive structure) หรือที่เรียกว่า สกีมา (Schema) ซึ่งนั่นคือ ความรู้ นั่นเอง ซึ่งอาจมิใช่เป็นเพียงการจดจำสารสนเทศมาเท่านั้น แต่จะประกอบด้วย โดยที่แต่ละบุคคลนำประสบการณ์เดิม หรือความรู้ความเข้าใจเดิมที่ตนเองมีมาก่อน มาสร้างเป็นความรู้ความเข้าใจที่มีความหมายของตนเองเกี่ยวกับสิ่งนั้นๆ ซึ่งแต่บุคคลอาจสร้างความหมายที่แตกต่างกัน เพราะมีประสบการณ์ หรือ ความรู้ความเข้าใจเดิมที่แตกต่างกัน

ภาพแสดงแนวคิดของทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มคอนสตรัคติวิสต์

ความแตกต่างในการออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ที่อาศัยทฤษฎีการเรียนรู้

            

1. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม

             จากทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม การออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ควรไปในทางส่งเสริมให้ผู้เรียนดั้งนี้

1) การเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้เรียนแบบลองผิดลองถูกบ้าง (เมื่อพิจารณาแล้วว่าไม่ถึงกับเสียเวลามากเกินไปและไม่เป็นอันตราย) จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ในวิธีการแก้ปัญหา จดจำการเรียนรู้ได้ดีละเกิดความภาคภูมิใจในการกระทำสิ่ง ต่าง ๆ ด้วยตนเอง

2) การสำรวจความพร้อมหรือการสร้างความพร้อมของผู้เรียนเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องกระทำก่อนการสอนบทเรียน เช่น การสร้างบรรยากาศให้ผู้เรียนเกิดความอยากรู้อยากเรียน การเชื่อมโยงความรู้เดิมมาสู่ความรู้ใหม่ การสำรวจความรู้ใหม่ การสำรวจความรู้พื้นฐานเพื่อดูว่าผู้เรียนมีความพร้อมที่จะเรียนบทเรียนต่อไปหรือไม่

3) หากต้องการให้ผู้เรียนมีทักษะในเรื่องใดจะต้องช่วยให้เขาเกิดความเข้าใจในเรื่องนั้นอย่างแท้จริง แล้วให้ฝึกฝนโดยกระทำสิ่งนั้นบ่อย ๆ แต่ควรระวังอย่าให้ถึงกับซ้ำซากจะทำให้ผู้เรียนเกิดความเบื่อหน่าย

4) เมื่อผู้เรียนเกิดการเรียนรู้แล้วควรให้ผู้เรียนฝึกการนำการเรียนรู้นั้นไปใช้บ่อย ๆ

การท่องจำเป็นส่วนสำคัญในการเรียนรู้ตามทฤษฎีกลุ่มพฤติกรรมนิยม

2. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพุทธิปัญญานิยม

             จากทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพุทธิปัญญานิยม การออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ควรไปในทางส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เข้าใจเกี่ยวกับเนื้อหาการเรียนอย่างแท้จริง โดยมีแนวทางดั้งนี้

1.การช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ จำเป็นต้องออกแบบนวัตกรรมที่ช่วยให้เกิดการทำความเข้าใจ”โลก” ของผู้เรียนว่า ผู้เรียนมีจุดมุ่งหมายและความต้องการอะไร อะไรเป็นพลัง+และอะไรเป็นพลัง-ของเขา และพยายามจัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมที่จะช่วยให้ผู้เรียนไปสู่จุดหมาย

2.การจัดการเรียนรู้ให้เข้าไปอยู่ใน”โลก”ของผู้เรียน โดยการจัดสิ่งแวดล้อมทั้งทางกายภาพและจิตวิทยาให้ดึงดูดความสนใจและสนองความต้องการของผู้เรียน เป็นสิ่งจำเป็นในการจัดการเรียนการสอน

3.การสร้างแรงจูงใจ และ/หรือแรงขับที่จะนำให้ผู้เรียนไปสู่ทิศทางหรือจุดหมายที่ต้องการ เป็นสิ่งจำเป็นในการช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้

การออกแบบนวัตกรรมการเรียนการสอนตามหลักทฤษฎีกลุ่มพุทธิปัญญานิยม ควรมีส่วนช่วยในการส่งเสริมการทำความเข้าใจให้ผู้เรียนเข้าใจเนื้อหาอย่างแท้จริง

3. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มคอนสตรัคติวิสต์

จากทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มคอนสตรัคติวิสต์ การออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ควรไปในทางส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ลงมือปฎิบัติในสภาพสังคมจริงๆ โดยมีแนวทางดั้งนี้

    1. การออกแบบนวัตกรรมการสอนตามแนว Constructivism เน้นความสำคัญของกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียน และความสำคัญของความรู้เดิม

    2. เปิดโอกาสให้ผู้เรียนเป็นผู้แสดงความรู้ได้ด้วยตนเอง และสามารถสร้างความรู้ด้วยตนเองได้ ผู้เรียนจะเป็นผู้ออกไปสังเกตสิ่งที่ตนอยากรู้ มาร่วมกันอภิปราย สรุปผลการค้นพบ แล้วนำไปศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากเอกสารวิชาการ หรือแหล่งความรู้ที่หาได้ เพื่อตรวจความรู้ที่ได้มา และเพิ่มเติมเป็นองค์ความรู้ที่สมบูรณ์ต่อไป

     3. การเรียนรู้ต้องให้ผู้เรียนลงมือปฏิบัติจริง ค้นหาความรู้ด้วยตนเอง จนค้นพบความรู้และรู้จักสิ่งที่ค้นพบ เรียนรู้วิเคราะห์ต่อจนรู้จริงว่า ลึก ๆ แล้วสิ่งนั้นคืออะไร มีความสำคัญมากน้อยเพียงไร และศึกษาค้นคว้าให้ลึกซึ้งลงไป จนถึงรู้แจ้ง

นวัตกรรมการเรียนรู้ตามหลักทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ควรจะช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง

ตัวอย่างการนำแนวคิดของแต่ละทฤษฎีไปใช้ในการเรียนการสอนและการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้

1. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม

                 การเรียนการสอนจะเน้นการท่องจำจนเกิดเป็นนิสัย ตัวอย่างการเรียนการสอนเช่น การท่องสูตรคูณ การท่องธาตุต่างๆในตารางธาตุ การพัฒนานวัตกรรมเพื่อนำมาใช้เป็นสารสนเทศเช่น การออกแบบตารางสูตรคูณ การสร้างเป็นเพลงประกอบการเรียนต่างๆเพื่อช่วยให้สามารถจดจำเนื้อหากาเรียนได้

ตัวอย่างเทคโนโลยีที่ใช้ในการท่องจำ

2. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพุทธิปัญญานิยม

              การเรียนการสอนจะเน้นการอธิบายให้เข้าใจเนื้อหาอย่างแท้จริง ตัวอย่างการเรียนการสอนเช่น การอธิบายการเกิดของตัวอักษรภาพในภาษาญี่ปุ่น ตัวอย่างนวัตกรรมที่ใช้ เช่น สื่อประกอบการอธิบายต่างๆ

การใช้เทคโนโลยีในการสร้างสื่อประกอบเพื่ออธิบายให้เข้าใจถึงการเกิดตัวอักษรภาพ

3. ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มคอนสตรัคติวิสต์

                     

                  การเรียนการสอนจะเน้นการสร้างสถานการณ์ให้ผู้เรียนได้ใช้ความรู้ที่มีในการแก้ปัญหา ตัวอย่างการเรียนการสอนที่พบคือ การจำลองสถานการณ์การสอนในโรงเรียนอนุบาลของนักศึกษาวิชาชีพครู ตัวอย่างนวัตกรรมที่ใช้ในการเรียนการสอนเช่น เกมที่ช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ใช้ความรู้ในการแก้ไขสถานการณ์

เกมจำลองสถานการณ์ช่วยให้ผู้เรียนได้ใช้ความรู้ในการแก้ไขปัญหา